POCZĄTKI ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH

Jan Amos Komenski (1592-1670)

Na przestrzeni wieków zmieniały się formy i metody nauczania. Początkowo proces dydaktyczny opierał się przede wszystkim na przekazywaniu przez nauczyciela za pomocą słowa mówionego, potem pisanego i drukowanego (werbalizm). Wiek XVI to początki stosowania w nauczaniu pomocy naukowych w postaci rysunków, wykresów i wybranych przedmiotów naturalnych. (ówcześni myśliciele to między innymi → T. Campanella, J. W. Andreae, F. Bacon, R. Descartes). W tym samym czasie W. Ratke zwraca uwagę, że uczenie się na pamięć i bez zrozumienia zabija inteligencję dziecka i osłabia rozwój umysłowy. Naukowym opracowaniem zajął się w XVII wieku J. A. Komeński (uważany za prekursora naukowej pedagogiki). W swoim dziele „Wielka dydaktyka” („Opera didactica omnia") z 1657 roku uzasadnia konieczność stosowania w nauczaniu różnorodnych pomocy, w zależności od wieku i rozwoju uczniów: konkretnych rzeczy, a w razie ich niemożności – odpowiednich rycin, map, obrazów, modeli itp. Komeński opracował po raz pierwszy bogato ilustrowane podręczniki („Orbis sensualium pictus”; „Janua linguarum reserata”).